Луғатномаи ванҷӣ

А

Авгор – беҳолу бемадор

Аврун – абрӯ

Авсақол – калонгап

Авогрфта – ҳавобаланд

Аводаа – ҳавобаланд кардашуда

Агане – вагарна

Ағба – оқиба, кӯтал

Ай – аз

Ай ко бӣ – аз куҷо буд

Ай койи га – ба кадом ваҷҳ

Ай ҷойи га – аз дигар ҷо

Айқирун – фиғон, мағал

Алавна – зуд, фавран

Алвона – як навъи шафтолу

Алоҳал – аз ҳад зиёд тез

Аманда – ҳамин ҷо, дар ин ҷо

Амғал – дар ҳоли ҳозир

Амғалак –ҳоло, алъон

Амза – ҳамин қадар, миқдор

Амқа – ҳамон қадар

Амолӣ – ҳозир, алъон

Амтава – ҳамин тавр

Амтарай – ҳамин тавр аст

Амтарӣ – ҳамин тавр

Амута – ҳамин тавр

Амчигул – ҳамчун гул, монанди гул

Анда – ин ҷо

Анде – дар ҳар ҳол, ҳар чӣ бошад

Аранге – ба зур, ба душворӣ

Арх рехтан – ваҷаррос задани бадан

Аспи ғӯл – барги зуф

Афк – гиреҳ

Афлок – фалак, холӣ

Ахман (яхман) – навъи бутаи мевадор

Ахс – хира, якрав

Ахса – атса

Б

Бадар шӣ – берун шуд

Бай мова – тарафи мо

Бай монӣ – дар мо ҳам

Бай мофре – тарафи поён

Бандига – ҷои ҷудошавии ҷӯйбори фаръӣ

Бат – навъи таъом аз орду равған

Батар – бадтар

Бахши чӣ – барои чӣ

Бахя – дарз

Бган – бигӯянд

Бдума – медонам

Бдуме – медонам

Бедам – тешаи бе дам, тешаи кунд

Бебандов – худсар, дайду, бекас

Бебун – бепоён

Бева – зани бе шавҳар

Бедармун –  саросема

Бехнур – беодоб

Бзмӯ – мӯи буз, пашм

Бзмӯгник – серпашм, сермӯ

Бзнов – оби чакка, ки аз халта чакад

Бӣ – буд, будаст, бошад

Бидабаст -будааст

Бим – будам

Бим – тарс

Бима – омад

Бқ – кулӯла

Блӯл – булӯр, кулӯла

Блӯлксар – кулӯласар

Блҳдӣ – молидани нарбуз хешро ба модабуз ба хотири бордоргардонияш

Бнг – бом

Боба – падар

Бобияк – гули қоқу

Бовуд – номи деҳа

Бодбарк – бодбарак (бозичаи кӯдакона)

Бодхрк – як навъи паранда

Боёв – алафи пасмондаи ҳайвонот

Брғавҷ – биное, ки дар болои чӯбҳо сохта мешвад

Бу – бошад, ки…

Бунига – номи деҳа

Бушол – навъи дарахтбутта

Бӯр – доринчинӣ,хинг

Бӯзбала – тануманд

Бӯт – аъзои барҷаста (мисли лаб)

Бӯтк – барҷасталаб

Бӯтӣ – мӯза

Бчк – бикӯб, бизан

В

Ваам – бо ҳамин

Ваам дасти чапум – бо ҳамин дасти чапам

Вагар – гардиш

Вагармш – қурбонаш шавам

Важғап – ба шикам афтодан, афтидагӣ, якҷо монда

Ванван – номи деҳа

Вардама – калону фарбеҳ шудан

Вардорш кашӣ – дунболагираш кард

Вардошт – бардошт

Ватрақта гӣ (бгӣ) – дар ҷоят ист (шин)

Вахез – бархез

Веда – бемаънӣ

Венога – ногаҳон

Верун – вайрон

Верунварастӣ – вайронкорӣ, харобкорӣ

Вех – бех, бунёд

Вехӣ – тамоман

Взнич – алаф

Влнга – шӯъла

Влҷа – нақда

Вндӣ – ноаҳл, унсногир

Вожидан – гуфтан

Вожк – ресмон

Вофир – фаровон

Врев – каҷ

Всто – усто

Вштиё – иштиҳо

Г

Ганҷур – ганҷхона

Гар – орд

Гаров – ордоба

Гво – гувоҳ, шоҳид

Гена – бозии бачагона, амсоли буҷулбозӣ

Гишхун – номи деҳа

Главшун – сурхча

Го-го – гоҳ-гоҳ

Гоҷела – беҳудапурс, якрав

Грзак – тана ва гули ревоҷ

Грича – як миқдори кам аз чизе

Грм – чашмаки чӯб, гурм

Грмвара – чӯби чашмакдор

Грмайман – дар як ҷо истодан, тануманд

Грмбаст – гулдурос

Грмбаст давӣ -тез давид

Грна – дар як ҷо монда, беҳаракат

Грун – гарон, вазнин

Гт – мағлуб

Гудапияр – падарлаънат

Гӯлабата – бе ақл

Гӯлмаза – нимширин

Гӯлоғайн – одами сода, аблаҳнамо

Гӯрсухта – гунаҳкор, муҷрим

Гӯшчапар – ростгӯш

Гшна — гурусна

Гшнапушт – аз насли фақир

Ғ

Ғайжд – чиркин, олуда

Ғайждун (ғайд-ғайдун) – кӯдакон

Ғал – ҳозир, ҳоло, ҳамин дам

Ғалвожк – навъи паранда

Ғапгӣ – гашта, рехта

Ғапучуқ – маҷак

Ғармаш – навъи гиёҳ

Ғарфа – таом аз гӯшту нон

Ғдора – кӯзача

Ғеморӣ – шилқин

Ғеш – пораи сабза бо решаю хок, ки бо бел канда шавад

Ғлбк – акка, алошақшақа

Ғмк – дам, нафас

Ғндал – ғунда

Ғов – ғавғо, ҷанҷол

Ғордаҳан – даҳанкалон

Ғравсиян – андармон шудан

Ғравчк – майда-майда шуда

Ғрмба – кӯфта, майдакарда

Ғрӯ – гиреҳ

Ғулу – ғулув, зиёда, аз ҳад берун

Ғӯмаяк – номи деҳа, зодгоҳи Мулло Ёр

Д

Дагарун – мушту лагадкӯб

Дамбаста – хира, дамгирифта

Дамдор – азиз, меҳрубон

Дамтос – гарми нороҳат; аз гамӣ фавтидан

Дамот – озод нафасгиранда

Дангоса – пакар,беҳунар

Даҳанвазан – калонгап

Даҳани ҳамак – худдонам, ақлак

Дбанд – мӯҳраи гардан

Девназочк – девонаавзоъ

Девол – девор

Дегтолак – зарфи думчадор барои обгирӣ

Диёр – маҳал, зодгоҳ

Диёр – намоён, чашмрас

Диёргӣ – ба чашм намоён, чашмрас

Дим – дидам

Диянӣ – дидорбинӣ

Дмблагӣ – зарфи думчадор барои обгирӣ

Дмтроқ – ходадум

Дмсих – бардоштадум

Дравзин – айвон

Дрозхашк – дарозпой

Друнгрфта – дарунгирифта

Друнзқ – ғаму ғуссаи ниҳонӣ

Дрягӣ – даридагӣ

Дсмӯза – даспӯшаки чармӣ барои хордарав

Дспарунӣ – дастпаронӣ

Ду – деҳа

Дук – борик (пои дук – пои борик)

Дук – олати ресандагӣ

Дӯкун – дӯкон

Думӣ – медонӣ

Дуно – доно

Дух – дуд

Ж

Жамаг – номи деҳа

Жғарва – вайрона

Жғарян – чаппа шудан

Ждарт – дар ҷо монда, беҳаракат

Жег – якрав, гапношунав

Жқиян – зер кардан, фишор додан

Жмблӣ – кирми аз намй пайдошуда

Жмқ – сахт

Жовиян – хоидан

Жовуд – номи деҳа

Жовян – хоидан

Жоғар – иллате, ки аз вайронии хун дар гардан пайдо мешавад

Жт – ҳисси кароҳат пас аз пурхӯрӣ

Жувуқ каран – пахш кардан

Жуж – навъи дарахт бо меваҳои майда

Жӯлиян – ҷунбидан

З

Зааст – задаст

Заг – ботлоқ, сабзазори тару намдор

Зарбед – як навъи бед

Зард – зарди гули хор, зарди залич (парранда), зарди заъфарон

Зғум – асбоб, олат

Земорчк – ниҳоят талх (заҳри аз мор чакида)

Зқян – ғам хурдан

Зқок – ғамхӯр

Змба – теппача, баландӣ

Змбарзқ – поймолкунӣ

Знк – дам, знкта бгӣ – даматро гир

Знкгрфта – дам ба дарун дошта, хомӯш

Знӯғ – доду фарёд

Зо – зад

Зон – заданд

Зор – дилбастагӣ, муҳтоҷӣ

Зош – зад

Зрвиян – зорӣ, илтиҷо

Зрнд – гирдоб

Зровиян – беҳолу мадор гаштан

Зу – танобе, ки аз рӯдаи чорво гиранд

Зуун – забон

Зхм – якрав, дарунгирифта

И

И – ин

Ибара – ин тараф, ин сӯ

Иқа – ин қадар

Инай – ин аст

Инс – одам

Ита – ин хел, ин тавр

Ита-ута – ин тавру он тавр

К

Кабиян – нӯшидан

Кабме – менушам

Кабуд – кабуди нил, нилобигун

Кад – хона

Кайик – тахтае, ки бар сақф зананд

Калачигос – бо сар поида нигаристан

Калкот – гаранг

Камбағалпочк – харобапой

Каноҷ – зоғнӯл

Капар – обкаду, носкаду

Капол –косаи сар, калонсар

Карай – кардаӣ

Ката – калон

Катанвола – бисёрхор

Катахашк – дарозлинг

Кафтар – кабутар

Кашолапайк – либосу попӯши ҷанда пӯшида

Кашян – кашидан, бурдан.

Кифо – кофӣ

Кзомзӣ – созиш; тавтеа

Кландк – чизи росту кӯтоҳ

Клмба – ғафс

Клӯхч – як навъи бехмева

Кме – мекунам, кардан

Кнск – хасис

Кос – шифти хона

Коспил – шифти бино

Кравсиян – ташнагӣ ё гушнагӣ беҳолу мадор гаштан аз

Кравск – ташна

Крбед – як навъи бед

Крйег – алафи индов

Крк – мурғи курк, мокиёне, ки барои ҷӯҷабарори болои тухм мешинад

Крмдор – бесабру қарор

Крндиян – сарзинш кардан; хоридан

Кробк – кирмаки обӣ, бисёробнӯш

Круш – навъи гиёҳ

Крч – саби бузург

Крҷк – гунҷишк

Кт – нӯл задан, минқор задан.

Куналов – беқарор, шӯх

Кунвахалак – зиддият, рақобат

Кундарманд – бетоқат

Кӯк – дарз

Кӯпсар – бузургсар

Кӯросопсоп – мисли кӯр ламсида ҷустан

Кшин – либосу сурати номуратаб

Қ

Қайза – истода

Қайт – бадманиш; шӯх

Қамчинак – тана ва гули ревоҷ

Қап – чанг

Қар – қаҳр

Қаравна – хешованд

Қарна – ҳадяе, ки барои каси қаҳркарда диҳанд

Қарндия – хабаркаш

Қарчағайн –мурғи шикории шоҳинмонанд

Қатғ – қаймоқи шир

Қимбобо – касеро дар гардан савор кардан

Қлач – дӯстдори хӯрдан

Қлғ – ташаккур

Қлмсқ – дӯғзанӣ, пӯписа

Қлп хӯран – ғарқ шудан

Қмбел – миқдори зиёди оби ҳаракаткунанда

Қнтӯла – пораи гулӯлашакли барфӣ

Қоп – ҷувол

Қопчқ – ҷуволи пури сарбаста

Қотрма – сахту дурушт

Қоқсандал – харобапой

Қрзмб – анбӯҳ, фаровон

Қрмб – санглох, сангтӯда

Қрна – зоғ

Қрт – кулӯла, лунда

Қртқ – нойи нафас

Қрч – соф, холис

Қрҷқ – пурбор, дарахти пурмева

Қӯлпоқ – обила, варам

Л

Лав – лаб

Лавлесӣ – ба чизе аз дурӣ ҳавас кардан

Лавпртик – бо лабон истеҳзо кардан

Лавунд- марди муҷаррад, марди ҳузарб

Ладо – навозиш

Лақ – яра

Лақа – чипор, хол-хол

Лақиян – сергапӣ кардан

Лақича – шӯх, ҳазлбоз

Лақҷгӣ – ҳазл, шӯхӣ

Лақоча – суст, ларзон

Лаҳн – забон, шева

Латолмбӣ – латукӯб

Лачар – маккор, фиребгар

Лғайсум – лагадкӯб

Лғат – лагат, шаллоқ

Лингӣ – рӯймоле, ки дар камар банданд

Линҷ – рухсор

Лифа – банди шалвор

Лич – луч, бараҳна

Личак – беизо, бепарда, бешарм

Лқиян – ҷумбидан

Лқок – ҷумбанда, суст

Лмбиян – лат кардан

Лоқ – либос, пӯшок

Лӯв – фарёд, овоз баровардан

Лувӣ – лӯбиё

Лӯла – теппа, баландӣ

Лфчк – сип-сиёҳ

Лхш – лағжон; қаллоб

М

Мағлеск – ришк; хурдакак

Мажлунбед – беди маҷнун

Майдун – майдон

Мак – гардан

Макиян – макидан

Манг – ғарами ҳезум

Манҷа – кат

Марак – мардак

Махов – одами хира, ногапгир

Маҷлун – Маҷнун

Мевом – мефорадам, мехоҳам

Мега – мегӯяд

Мегара – мешавад

Мемун – меҳмон

Мерава – меравад

Мерам – меравам

Месора – роҳи маро мепояд

Мешапат – шапидан, пошидан, задан

Млаак – ҳудҳуд

Млобӯтбӯтак – ҳудҳуд

Мн – ман

Мнгак – як навъи бехмева

Мндқ – кӯтоҳқад

Мндоқ – кундаи дарахти бурида

Мнҷр – изҳори заъф

Мобуз – модабуз

Мрчк – мӯрча

Мткин – санги гирд, санги кулӯла

Мтфрӣ – пакана, кӯтоҳқад

Мӯкӣ – навъи пойфзол аз чарм

Мура – мурда

Муранӣ – заиф, сустандом

Мҷрим – гунаҳгор

Мшти пар – бечора, бепушту паноҳ

Н

Набӣ – набуд

Набим – набудам

Набимӣ – намебинӣ

Навма – наомад

Навоистан – нахостан

Навомам – намехоҳам

Навомем – намехоҳам

Надуме(а) – намедонам

Нажғар – нагард, на афт, нағел

Назир – ҳамранг, монанд

Намзаак – камтар

Нарайӣ – раҳо наёфт

Нахме – намехӯрам

Нахо – наход

Наҷӯме — намеҷӯям

Нашӣ – нашуд

Нваҷо – новаҷо, ҷои мондани дег, табақу карсон

Нвохтан – дашному носазо гуфтан

Нжлк – ҷин, аҷина

Нжук – нола, фиғон

Нила – пилк, шахнила – хирачашм

Нқс – зиёновар

Новардун – новаи обрез

Новк – олат барои ҷуфт

Новомеш – намехоҳад

Нозманӯл – пурнозу карашма

Носрӣ – бурда, пора

Нумаке – андаке

Нумакеш бду – андакаш бидеҳ

Нумияк – камтар

Нхм – захми хурд

Нхпарӣ – навъи нони равғанӣ

Нхшр – кавша, нухшор

Ншлқ – бало, офат

Ншун – нишон, осор

О

Ов – об

Овзғеб – барги зуф

Овла – обила

Овринг – роҳи мушкилгузари кӯҳӣ

Ой даан – партофтан

Олак – бе қадру қимат

Олӣ – ҳоло, ҳамин дам

Осиёббило – наъ парранда

Оши тпа – оши бурида

Ошкӣ – ресмон

П

Пак – бозии кӯдакона, ки дар сурб ё курғошим порчаи пусти бузро насб карда, пеши по зананд

Пакар – гаранг, маст

Пақ – кӯтоҳқад, пакана

Пақ каран – пинҳон шудан

Пақ-пақ рафтан – хам шуда рафтан

Палӣ – паҳлу

Палпанг – хуриш аз омехтаи туту мағз

Паплағ – навъи гиёҳи шифобахш

Пархата – саросема, худро гумкарда

Патаёк – беҳолу мадор афтода

Пах заан – пахш кардан

Пахсунтан – хушк шудан (масалан: шири гов)

Пдшк – пашм (бӯи пдшк – бӯи пашми сӯхта)

Пияр — падар

Плафта – ёва, гапи бе маънӣ

Плхч – лахча

Подар – подарӣ, пояи дар

Покашелак – аз пой кашола кардан

Поргӣ – дарбеҳ

Пореса – шифти оғил

Поте(о)лк – пойкӯбӣ кардан, почазанӣ

Почаканда – почадарида

Ппи дев – ғуррие, ки дар танаи дарахтон барояд

Пр – пур

Прахча – шикастапора, реза, пора

Првойгӣ – аз гуруснагӣ ба марг қариб расида

Првоян – аз гуруснаги ба ҳалокат расидан

Птев шиян – махлут шудан; унс гирифтан

Птик – паҳн

Птк – пӯк, чӯби кирмхӯрда

Птрман – барфтӯда

Птхус – чангу ғубор

Пун – поён

Пуч –саргини мол

Пуча – зулф

Пӯш – навъи бутта

Пхник – жӯлидамӯй, пахмоқмӯй

Р

Рабат – қатор

Рав – номи деҳа

Рағд – замини холии бе ягон ҷиҳоз

Раша – қитъаи замини алафҳои худрӯй

Рндоқ – холӣ аз коҳу алаф, бемӯй

Роғак – маҳал

Рохарв – номи деҳа, маркази Ванҷ

Рохиян – бо душворӣ роҳ рафтан, роҳ рафтан

Роҷа – қатор

Рт – кандан

Рп заан – мижа задан

Рп буран – каме хоб кардан

Рӯварӯ – рӯ ба рӯ

Рӯдапочк – дарозлинг; заифпой

Рӯк – рахдор

Рӯфчк – аъзои ба рӯдаҳо часпида

Ршқа – юнучқа

С

Сагдрун – касе, ки кафшу либосаш тез медарад

Саглес – як навъи омос

Сағоч – санги паҳну тунук

Сангбаста – шахшуда, беҳаракат

Сандал – чоруқ, пойафзол

Сап – ҳал, хока

Сапи гар – як каф орд

Сапиян – хӯрдани маводи хурокии хокаӣ

Сап-сапак – оҳиста-оҳиста

Сардова – ҳавзи хунук, таҳхона

Сари ду – сари деҳ  (номи маҳала)

Сарполиса – чӯби сақфи бино

Саҳмота – сода, нодида

Саҷҷода – ҷойнамоз

Сбилмунда – бесоҳиб, дар роҳ монда

Селова – шамшер, ханҷари дудама

Сепист – талқони себ

Сивун – сӯҳон

Скл – навъи гиёҳ

Склиян – нопадид шудан

Смбаи тавар – қундоқи табар

Смбак – пойкӯбӣ

Смсабил – нобакор

Смсакатӣ – нобакор

Смсӯла – пебӯшбела андохтан

Снд – ҳаромзода

Сндалоқ – бадзот

Сндун – сандон

Сни ко – ба куҷо, ба кадом тараф

Сноч – кема

Содалавҳ – содадил

Солчк – тухми мӯрча

Сопян – ламс кардан

Сп – торик

Сп – нобино, кӯр

Спафиян – макидан

Ст – хок

Сувайдо – гарди чашм, нишон

Суд – фоида, баҳра

Сӯзунка – газна

Слк – роҳ, тариқат

Суро – сарой (номи маҳалла)

Сӯқ – ҳарис, сертамаъ, носерам

Сфеднила – сафедии ашмонаш бештар

Схалчк – мондаи гиёҳи даравида

Т

Тава – бад, одами мумсик

Талқун – кӯфташудаи меваи хушк

Тармарг – ҷавонмарг

Тарҳавло – навъи ҳалво

Тахтамарг – паҳну сахт

Таш – потеша, тешаи калон

Тефтан – поймол кардан

Тғмт – кӯфтаи мағзу мавизу қанд

Тламбӯқ – фарбеҳ

Тлаяк – сагбача

Тлқ – бешарм, густох

Тмба – поя, зер кардан

Тмхч – гарми нороҳат

Тмч – талху турш

Тоқишлик – кулоҳи куҳна

Торстора – чӯби сақфи бино

Трғза – ғазаб, тундӣ

Тринг – чобук, чаққон, ҳунарманд

Тринҷиян – сахт кашидан, таранг кардан

Трихта – таранг

Трихтанила – бешарму ҳаё

Тркӣ – навъи гӯсфанди бузургу фарбеҳ

Тқлӣ – гӯсфанди ҷавон

Трнаг – калтак

Трсқ – кулӯла, фарбеҳ

Тум – туам

Тутпист – тути дар осиёб орд карда, талқони тут

Тӯжиян – азоби рӯҳӣ кашидан

Тӯрпӣ – барзагов

У

Убго – номи деҳа

Угам (вугам) – он гоҳ

Ума – модар

Ума – омад

Умам — омадам

Уман -омаданд

Ун (вн) – он

Урбаг – калтак

Уфтаст – афсӯс, уфтаст кар – афсус хӯрд

Ф

Фалҳос – сода, бе фаҳм

Фар – ҳайвони бе насл

Фарбӣ – фарбеҳ

Фархи сар – фарқи сар

Фач – бемаза

Фдинг – луч, холӣ

Фис – оби бинӣ

Фиток – ҳуштак

Фиҷол – обпар, шаршараи сунъӣ

Фияк – шонаи китф

Фияки овдиӣ – як навъ олоти деҳқонӣ, ки аз чӯб дар шакли шонаи китф месозанд.

Фияки барфрӯвӣ – бели чӯбин

Фк — манаҳ

Фкчхт – бовиқор, ҳавобаланд

Флқ – ҳозир шудан

Флқаст гристан – якбора гиря кардан

Флс – бешарм, дарундаро

Флхок – чормағзи бепӯст

Флхос – роҳгум, фақир

Фохтанӯл – паҳнбинӣ

Фравҷов – оби баъди шустушӯи дегу табақ

Фрнӣ – оби ордолуд

Фртунтан – дам кашидан

Фрфрок – чапагардон

Фрчрафта – ранграфта

Фрҷа – фурсат

Фс – дурӯғ

Фсмола – нозунуз, таъхиркорӣ

Х

Хамб – ҳамвор, боғи хамб – боғи ҳамвор

Хамбо – ромшуда, гапшунав

Хафлӯла – хафе, ки аз даҳон барояд

Хашк – ниҳояти ҳар ду по

Хдма – худамро

Хелян – хелидан

Хинг – хинги кавй, хинги лозур

Хинглав – сипурз

Хлёв – кафки даҳани ҳайвон

Хлптӣ – нобакор

Хмгӣ – майда, нонреза

Хмрч – лахча

Хмча – навда

Хочк – пасмондаи себи хӯрда

Хпк – майда, гард, зарра

Храме – мехурад

Храхӯра – бодхурда, ранҷур, пес

Хрме – мехурам

Хрндиян – сарзаниш кардан

Хрптӣ – ношуд, беҳавсала

Хртап – ғафсу фарбеҳ

Хрхпк – хушкшуда, сабук, хароб

Хср – падарарӯс

Хуб бе ҷрм шияй? – Хуб бедард шудай?

Хумтӯла – хом, нопухта

Хунасӯхта – бехонумон

Хуш – хушдоман

Хӯлова – кафки даҳан

Хчк – пешобдон

Ҳ

Ҳавагарм – садқа шавам

Ҳайб –айб, нуқс

Ҳалалот – фарёд, шавкун

Ҳалқапут – торҳое, ки дар сақф падид оянд

Ҳане – ҳино

Ҳапуков – атола, оби ордолуд

Ҳарадос – дос барои даравидани буттаҳо

Ҳатр – навъи рақс

Ҳаҷинамакнда – васвосӣ, хаёлӣ

Ҳелагарӣ – азиз, меҳрубон

Ҳоҷала – дарозқади харобандом

Ҳшбура – ҳушбурда

Ч

Чавал – каҷпой

Чавгад – катаки мурғон

Чалла – хонаи мурғон

Чалш – дурага

Чалтев – дар лой гаштан

Чамгӣ – каҷшуда, тофташуда

Чанголак – хаскашак

Чанза – чӣ қадар

Чапалқ – пачақ

Чаплоқ – ҷомаи дарида

Чапуш – модабузи ҷавон

Чармк – чарс, далер

Чатоқ – фиребгар, маккор

Чахиян – афшондан

Чахмохсанг – сангест, ки бо он оташ даргиронанд

Чахопо – беҳуда

Чахт – каҷ

Чахтк – одами каҷпой

Чаяст – ҳангома, сару садо

Чач заан – чанг задан

Чачи лал – тӯдаи саргии чорво барои поруӣ

Чи кме – чи мекунам

Чку пк – изу чора

Чқрбел – бели паҳну дарунаш чуқур

Чловян – дар об роҳ рафтан

Члфс – дурӯғгӯй, одами беҳунар

Чнграк – чорғов нишаста

Чндун – чиндон

Чова – чи тавр

Чова – чигуна

Чок – навъи паррандаи шабгард, гирдчашм

Чолк – шохи буридаи арча барои таёр намудани насвор

Чошиян – чошидан

Чпқ – маҷақ

Чпл – бедандун

Чр – навъи парранда, ҳушёр

Чрақсиян – аз хунукӣ сӯхтани андом

Чртк – мизроб

Чу каран – зур задан, қамчин зада рафтан

Чу кн – шитоб кун, ҳамла кун

Ҷ

Ҷавин — нони аз орди ҷав пухташуда

Ҷал – тез

Ҷал – тез, тезтар

Ҷаҳт – даъват тӯй, зиёфат

Ҷачлав – лабони ба ду ҷониб каҷ

Ҷвозк – ҳован

Ҷғел — чигил, дарида

Ҷебор – ҷӯйбор

Ҷела – беморие, ки пӯстро мехӯрад

Ҷелахӯра – мубталои ҷела

Ҷилак — латтапора

Ҷинҷ – ғиҷим, оҷинг

Ҷжбқ – майда, пакана

Ҷлдқ — айёр, беизо

Ҷлинг – тунук, нозук

Ҷлингов – оби тунуки камравғани таом

Ҷлқ – лабрез, пур

Ҷрм – ҷирм, дард

Ҷрт – боди мухолиф

Ҷрту прт – даму ҳавсала

Ҷувун – ҷавон

Ҷӯгун – чавгон

Ҷун – ҷон

Ҷундарнок – беқарор, беадаб

Ҷундарҳалқ – ҷон ба ҳалқомада

Ҷҳ – гурусна, носерам

Ш

Шавгад – хона барои шабгузаронӣ

Шавдег – хуроки аз шаб пухташуда

Шавкӯр – хирабин, нимбино

Шал – ланг

Шамантлоқ – гиёҳи бехдори хӯрданибоб

Шамар – беҳолу мадоргашта

Шамбар – якҷомонда, дар як ҷо қарор гирифта

Шаппа – химчаи буттаи кӯрт

Шарабара – чизу чора

Шаст — олати моҳигирӣ

Шаст – чолокӣ, чобукӣ

Шатто – маккор, фиребгар

Шахек – дарахти мевадори пурхор

Шахин – орди нахӯд

Шахов – хуб об додани оҳани тафсонда

Шаховоз  – баланду паҳновоз

Шахч – замини нокорида

Шбр – хабар, дарак

Шғ – шиғ, хордевор

Шғнӣ – шуғнонӣ

Шӣ – шуд

Шила – пора, хӯса

Шим – шудам

Шира – ордоба

Ширбат – таом аз ширу орду равған

Шкана – таом аз гӯшту нон

Шлик – кӯҳна

Шлм – шилим, шираи гиёҳи шифоӣ

Шлми влчак – навъи гиёҳи шифоӣ

Шлмк – часпак

Шлмтк – хом, бе таъм

Шмшқ – шилқин

Шндк – харобу чолок

Шола – ҳалқаи симин барои рамаи чорпо

Шолга – ҳавлии хона

Шомар – шаҳмард

Шотӣ – нардбон

Шплтк – лағжон

Шплтоқ – урён, кал

Шриғ – химча, навдаи дарахт барои задани ҳайвон

Шт – бех, бунёд

Штала – мулоим, беқувват

Штк – мулоим

Штқарӣ – шилқин, шахси номақбул

Э

Эвар – бародари шавҳар

Эвол – убол

Элаксманун – беҳудагардӣ

Эмун – имон

Эстаан — истодан

Эфтаан – афтидан

Эфтагӣ – нони дар танур афтида

Ю

Юқ – ноаҳл, унсногиранда

Я

Ява – боло, баландӣ,

Як тарӣ – каме, андак

Яктрва – ба як тараф моил, каҷ

Яла – кушода

Янда – ин ҷо

Яфре – поён, пастхамӣ

(Фароҳамоваранда Ашраф Акрам. Шарҳи ағлаби вожаҳо аз устод Басир Расо).